Olijfolie! Haast niet meer weg te denken

In de Nederlandse keuken is olijfolie haast niet meer weg te denken. Vroeger maakten we veelal gebruik van boter en oliën als zonnebloemolie of slaolie. Tegenwoordig geven we de voorkeur aan olijfolie. Niet alleen vanwege de smaak, ook omdat we inmiddels weten dat deze vetsoort een goede invloed heeft op de gezondheid. In Nederland zijn de laatste jaren veel gespecialiseerde winkels te vinden die hun aandacht richten op olijfolie. Broeders Gezondheidswinkel hoort hier natuurlijk bij! 

Olijfolie en geschiedenis

De geschiedenis van de olijfboom begint al ver voor onze jaartelling. De boom groeide in de wilde natuur in het gebied rondom de Middellandse Zee. De teelt werd al snel gecultiveerd, toen de mens ontdekte dat de bessen van deze boom nuttig waren. Van de olijven werd olie gemaakt die ook bruikbaar was om lampjes te laten branden. In Nederland werd aan het eind van de tachtiger jaren van de vorige eeuw de aandacht op het gebruik van olijfolie gevestigd door een speciaal opgericht Olijfolie Informatiebureau. Daarnaast ging de Nederlander ook vaker op vakantie naar landen waar olijfolie altijd al populair was.

De productie van olijfolie

Voor de productie van olijfolie worden de olijven van de boom geoogst van november tot januari. De fijnere soorten worden met de hand geplukt. Ook gebruikt men plukmachines die de olijven van de bomen schudden. Olijfbomen kunnen wel tot een paar honderd jaar oud worden. Bij deze hele oude bomen gebruiken de plukkers dan ook geen plukmachines om te voorkomen dat de wortels beschadigen. Nadat blaadjes en takjes verwijderd zijn begint direct de productie van de olie. Daarbij worden olijven eerst gewassen en tot een pasta gemalen. De vaart moet er in deze fase behoorlijk in zitten omdat de geplukte olijven snel bederven. De olie wordt uit de olijven geperst. Bij dit proces vindt geen enkele vorm van verhitting plaats. Welk komt er wrijvingswarmte vrij. Voor een liter pure olie heeft men ongeveer acht kilo olijven nodig! Dat kan wel de hele oogst van een boom zijn. Voor de productie van de vierge olijfolie wordt de massa, waaruit de extra vierge werd gewonnen, nogmaals bewerkt. In principe mag extra vierge olijfolie niet meer dan één procent zuur bevatten. Voor vierge wordt een zuurgraad van anderhalf procent als limiet gehanteerd.

Namen

De benamingen van de soorten olijfolie zijn bijna ongelimiteerd. De term 'extra vierge' (die gebruikt wordt voor de hoogste kwaliteit) kent variaties als 'eerste koude persing, 'extra vergine' en 'extra virgine olive oil'. Verder worden termen gebruikt die meer zijn gebaseerd op de verleiding dan op de kwaliteit van het product zelf. Doormiddel van de namen wordt geprobeerd de klant uit te dagen de olijfolie te kopen. Daarnaast zijn er nog de olijfoliën die zijn niet de naam vierge of extra vierge hanteren. Deze oliën zijn geproduceerd nadat men de vierge olie reeds aan de pulp onttrokken heeft. Er zijn heel veel smaken en soorten olijfolie te koop. Qua smaak gaat het voornamelijk over de persoonlijke voorkeur. Het zorgvuldig lezen van het etiket is eveneens een goede hulp om de juiste olijfolie te kiezen. Namen als (extra) vierge zijn door de EU beschermd. De groene of gele kleur van de olie is niet van invloed op de kwaliteit. Door de verschillende soorten olijfbomen ontstaat respectievelijk de groene of gele olie.

Olijfolie en gezondheid

Olijfolie heeft een goede reputatie als het gaat om de bijdrage die dit product aan onze gezondheid levert. Al jaren is bekend dat mensen die rond de Middellandse Zee wonen door hun voedingsgewoontes minder gezondheidsproblemen ondervinden. Denk aan hart- en vaatziekten of bijvoorbeeld kanker. Ongetwijfeld is het genereuze gebruik van olijfolie van belang. Ook andere gewoontes spelen een rol zoals het eten van veel groenten, fruit en vis. Denk hierbij bijvoorbeeld aan sardines en ansjovis. Olijfolie bevat veel enkelvoudig onverzadigd vet en draagt bij een goed cholesterolgehalte. Daarnaast bevat de olijfolie met extra vierge veel vitamines, waaronder vitamine E. Talloze antioxidanten en zeldzame stoffen uit de olijfolie zouden eveneens op positieve wijze aan onze gezondheid kunnen bijdragen. Olijfolie kan overigens heftige (allergische) reacties veroorzaken. Met name voor mensen die een gevoelig darmstelsel hebben is het verstandig om eerst uit te proberen of je deze olie kunt verdragen. Voor degenen die de slanke lijn in de gaten willen houden: olijfolie bevat per honderd milliliter ongeveer 850 kilocalorieën. Dat terwijl roomboter ruim zevenhonderd kilocalorieën per honderd gram bevat.

Hoe lang houdbaar?

Hoe minder oliezuur, hoe langer de olij houdbaar is. Voorwaarde is wel dat de (extra vierge) olijfolie op een koele en donkere plaats bewaard moet worden. Reeds geopende flessen olijfolie blijven ongeveer tot 6 maanden na opening goed. Wanneer je de olijfolie in de koelkast bewaard wordt de olie een beetje klonterig. Wanneer de olie weer op kamertemperatuur is gekomen zal de olie weer de normale structuur aannemen. Heeft u vragen over dit onderwerp? Neem dan contact met ons op of plaats een reactie onder deze blog! Wij proberen zo snel mogelijk antwoord te geven op uw vraag.